Noc wiary, noc duszy. Recenzja „Milczenia” Shūsaku Endō

Shūsaku Endō urodził się w 1923 roku w Tokio, zmarł w 1996. W 1926 roku jego rodzina przeprowadziła się do Mandżurii, ale po siedmiu latach (po rozwodzie rodziców) wraz z bratem i matką Shūsaku zamieszkał w Kōbe. I w Kōbe właśnie matkę Endō zafascynował katolicyzm, toteż ochrzciła Shūsaku. Po II wojnie światowej Shūsaku Endō studiował romanistykę, wyjechał także do Francji (przebywał we Francji na stypendium i uczęszczał na Uniwersytet Lyoński) na początku lat 50. XX wieku, ale zachorował na gruźlicę, toteż sporo czasu spędził na leczeniu się. Spośród literackich nagród, które otrzymał japoński pisarz, warto wymienić szczególnie jedną. W 1976 roku Stowarzyszenie PAX przyznało Endō nagrodę imienia Włodzimierza Pietrzaka dla zagranicznych twórców.

W Polsce ukazało się kilka powieści oraz opowiadań (na przykład Pająk w zbiorze Ballada o Narayamie. Opowieści niesamowite z prozy japońskiej pod redakcją Blanki Yonekawy albo Młodsza siostra w antologii Tydzień świętego mozołu. Opowiadania japońskie 1945-1975 pod redakcją Mikołaja Melanowicza) japońskiego pisarza. W swojej prozie Shūsaku Endō najczęściej podejmuje temat funkcjonowania i istnienia katolicyzmu (czy szerzej: chrześcijaństwa) w Japonii. Czy i na ile Japończycy są w stanie zrozumieć katolicyzm, czy „zdobycze” z Zachodu nie zostaną w Japonii wypaczone, znacznie zmienione, często bezkrytycznie i nieświadomie przekształcone? Te i wiele innych pytań stawia w swojej prozie japoński katolik. W 1966 roku wydał chyba jedną z najbardziej znanych swoich książek – Milczenie. Otrzymał za ten utwór w tym samym roku, czyli w 1966, nagrodę Tanizakiego.

Głównym bohaterem Milczenia jest siedemnastowieczny, portugalski misjonarz, ksiądz Rodrigo. Przybywa on do Japonii wraz z księdzem Garupe, aby odszukać księdza Perreyerę (oryginalnie: Cristóvão Ferreira), który rzekomo wyrzekł się swojej wiary. Obaj księża nie chcą przyjąć do wiadomości, że ich autorytet (jeszcze z czasów uczęszczania do seminarium) mógł zaprzeć się wiary w Boga. Podróż dwóch księży z jasno określonym celem zmienia się niepostrzeżenie w poszukiwanie i dojrzałe kształtowanie… własnej wiary. Japoński pisarz sprawnie łączy wydarzenia autentyczne z fikcyjnymi. Spośród fikcyjnych postaci można wymienić między innymi Garupe oraz Rodrigo (mimo iż pierwowzór tego ostatniego istniał naprawdę i nazywał się Giuseppe Chiara, a jego japońskie nazwisko to Mitsuemon Okamoto).