Rozjaśnianie mroku świata. Słów parę o trzecim tomie „Baśni japońskich”

Wędrówka po wymiarach świata przypomina rozjaśnianie mapy w grze. Im więcej przestrzeni przemierzysz i doświadczysz, tym więcej naświetlisz elementów i mniejsza będzie ciemność wokół ciebie w niektórych wymiarach świata. Nie oznacza to jednak całkowitego poznania, a jedynie wstęp do odcyfrowywania i zgłębiania nieznanego.

W trzecim tomie wybranych przed wydawnictwo Kirin „Baśni japońskich” polski czytelnik otrzymuje czterdzieści sześć utworów sześciorga autorów: amerykańskiej autorki książek dla dzieci oraz chrześcijańskich publikacji Mary F. Nixon-Roulet (1866-1930), urodzonego w Tokio angielskiego pisarza i badacza folkloru Jamesa Grace’a (1882-1965), Kate James (1845-1928), amerykańskiego orientalisty Williama Elliota Griffisa (1843-1928) oraz Lafcadia Hearna (autora między innymi zbiorów „Kwaidan”, „Ko-ko-ro”), Yei Ozaki („Kochankowie dawnej Japonii”, „Wojownicy dawnej Japonii i inne opowiadania”). Wśród utworów odnajdziemy historie o duchach i demonach (opowieści niesamowite – kaidan), magicznych przedmiotach, niezwykłych zjawiskach natury, fenomenach świata. Nie braknie opowieści konfrontujących szlachetnych, serdecznych, dobrych i prawych z okrutnikami, chełpliwymi, pysznymi, zawistnymi i chciwymi. Pod koniec zbioru znalazło się kilka utworów poświęconych zarówno cesarzom, władcom, jak i bogom, bóstwom oraz mitom z czasów początków istnienia świata. Komiczne, zabawne, dowcipne, lekko kpiące, ironiczne opowieści dopełniane są przez tragiczne, krwawe, przerażające historie. Morał przeznaczony dla słuchacza-czytelnika w niektórych utworach wyartykułowany jest wprost, a w innych pouczenie zostało zawoalowane, subtelne, lekko naszkicowane, pozostawione do sformułowania samodzielnie przed odbiorcę. Obok rozwiniętych fabularnie historii pojawiają się miniatury. Należy mieć jednak na uwadze, że niektóre szkice, nowelki, baśnie, legendy, podania są jednymi z istniejących wariantów, zawierają podobne elementy, co utwory zaprezentowane w innych wyborach, antologiach, chrestomatiach.

„W tkaninie iluzji da się dostrzec wątek!”* Parę słów o drugim tomie „Baśni japońskich”

W świecie obróconym na nice podszewka staje się materiałem wierzchnim. To, co ukryte, zostaje wydobyte. Odbicia lustrzane, elementy poustawiane na opak tylko pozornie są  przekrzywioną wersją rzeczywistości. Tak naprawdę odsłaniają niedostrzegalne wymiary. Magiczność, kuglarstwo, iluzja na różne bowiem sposoby rozwiązują i zaplatają przestrzeń, a w tym labiryncie, galerii krajobrazów i portretów łatwo zgubić drogę.

Opublikowany przez Wydawnictwo Kirin drugi tom „Baśni japońskich” powstał jako kompilacja opowieści zasłyszanych, a następnie zinterpretowanych, literacko przekształconych i spisanych przez kilku anglojęzycznych twórców żyjących na przełomie XIX i XX wieku. Polski czytelnik ma okazję zapoznać się ze zbiorem „Mity Ajnów” Basila Halla Chamberlaina oraz z odrębnymi wydaniami poświęconymi japońskim baśniom, opowieściom niesamowitym (jap. 怪談 kaidan) zarówno Lafcadia Hearna, jak i Yei T. Ozaki. 10 utworów z 28 wchodzących w skład drugiej odsłony „Baśni japońskich” zebrał amerykański orientalista William Elliot Griffis (1843-1928), odnajdziemy w tym zbiorze również 10 opowieści autorstwa urodzonego w Tokio angielskiego pisarza i badacza folkloru Jamesa Grace’a (1882-1965). Pojedyncze utwory Amerykanki Teresy Peirce Williston (1875-1920) i brytyjskiego dyplomaty, kolekcjonera, pisarza Algernona Mitforda (1937-1916; właśc. Algernon Bertram Freeman-Miltford), autora między innymi antologii z 1871 roku „Tales of old Japan”, uzupełniają zbiór przygotowany przez Wydawnictwo Kirin.