Obłęd(nie). Słów parę o trzech utworach z „Piekła w butelkach” Yumeno Kyūsaku

To, co widzisz, może być złudzeniem, fantazją zmęczonego albo zaburzonego umysłu, igraszką wyobraźni podpowiadającej makabryczne, krwawe obrazy. Gorzej będzie, jeśli okaże się, że to ty jesteś iluzją, lustrzanym odbiciem kogoś realnego, a twoje „ja” to sobowtór, kopia, replikacja „ja” oryginalnego, podstawiony pionek-statysta w grze istnienia, zabawka-lalka w ręku Nieznanego.

Na początku 2021 roku Wydawnictwo Kirin zaprezentowało polskiemu czytelnikowi jeden z najsłynniejszych utworów Yumeno Kyūsaku – „Przeklęty bębenek” z 1926 roku. Od tego utworu Sugiyama Naoki (1889-1936), bo tak naprawdę nazywał się japoński pisarz, będzie posługiwał się tym pseudonimem, zaczerpniętym z komentarza ojca, który pozostawał krytyczny wobec literackiej działalności syna i uznał jego pisarstwo za „ekscentryczne” rojenia, marzenia, bajania. Więcej na ten temat pisze Andrzej Świrkowski we wprowadzeniu „Bestia z Kiusiu” do trzech nowelek, opowieści (niesamowitych) opublikowanych pod koniec 2021 roku przez wydawnictwo Tajfuny pod tytułem jednej z nowelek „Piekło w butelkach”. Polski japonista przybliża odbiorcom także recepcję twórczości Yumeno Kyūsaku w Japonii, wspomina o wieloznacznej, wielowątkowej powieści „Dogura magura” z 1935 roku, szkicuje specyfikę japońskiej powieści kryminalno-detektywistycznej po sukcesie Edogawy Ranpo* i ówczesne hasło ero-guro-nansensu (erotyka, makabra, nonsens) wyznaczające kierunek pisarstwa czy wreszcie kreśli główne motywy dzieł Sugiyamy, eklektyzm i literackie eksperymenty, między innymi odrzucenie schematów powieści kryminalnej i detektywistycznej na rzecz oryginalnego projektu, testowania rozmaitych struktur, (re)kombinacji, (re)interpretacji.

Trzy utwory, literackie szkice, eksperymentujące, re-de-konstruujące, rozsadzające od środka opowieść kryminalną – zwłaszcza przebieg akcji, model detektywa oraz przestępcy – oscylują wokół obłędu, szaleństwa oraz erotyki, pożądania, nienasycenia, niespełnienia. Wszystko to będzie w „aranżacji” groteskowej, karykaturalnej, absurdalnej, surrealistycznej, onirycznej, somnambulicznej, makabrycznej, czyniąc z nowelek Yumeno Kyūsaku przerażający labirynt.