Kilka scen(ek) teatru świata. Słowo o „»Małżonku nikczemnym« i innych opowiadaniach chińskich” w przekładzie Jana Wyplera

Miniatury literackie, opowieści gawędziarzy, nowele, historyjki, dykteryjki, anegdoty są elementami rozległego laboratorium-obserwatorium świata. Codzienność, radości i smutki, interakcje z innymi, zmaganie się z przeciwnościami, cykliczność, (nie)powtarzalność, drogi na skróty i niekończące się podróże po przestrzeni odzwierciedlone zostają w literackim szkicowniku, nabierają nowych brzmień, kolorów, smaków, kształtów. Kogo zobaczysz, gdy zaczniesz się przeglądać w tych powołanych do istnienia za pomocą słów światach i postaciach?

Poliglota Jan Wypler* (1890-1965) podczas swoich eksploracji literatury chińskiej wybrał dla polskich czytelników sześć nowel z dynastii Ming (1368-1644), znajdujących się w zbiorze czterdziestu utworów „Kin Ku Ki Kuan” – poszczególne znaki na określenie tej antologii tłumaczy Wypler jako: „nowe, stare, osobliwe, objąć [spojrzeniem]”, a po analizie każdego z nich proponuje możliwie najwierniejsze oddanie znaczenia i formułuje tytuł „Aspekty niesłychanych wydarzeń z czasów nowszych i dawniejszych”. Wybór chińskich opowiadań uzupełnia jeszcze miniatura poety Jüan Czeuna (Yuan Zhena)** „Panna Jing-Jing”, perełka z wcześniejszego okresu, dynastii Tang (618-907), która stanowiła jeden z istotnych etapów rozwoju chińskiej opery i „ dała podstawę dla libretta do pierwszego dramatu muzycznego Si Siang Ki (Historia Zachodniego Pawilonu, około 1200 r.)” [s. 203]. Polski tłumacz rzetelnie przygotował wydanie krótkich form prozatorskich Państwa Środka nie tylko poprzez rozbudowane przypisy, bibliografię prac w językach chińskim, francuskim, angielskim i niemieckim, ale przede wszystkim w dobrze przybliżającym specyfikę opowiadań wprowadzeniu. A wprowadzenie jego jest nie tylko historyczno-literackie, ale i eseistyczne, dostrzec można erudycję autora i wielką pasję.